Trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì? Có nên tẩm bổ "vô tội vạ"?
Trẻ suy dinh dưỡng cần được bổ sung những thực phẩm giàu dinh dưỡng. Nhưng không phải vì thế mà mẹ tìm mọi cách để tẩm bổ "vô tội vạ" cho con. Vậy trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì và bổ sung thế nào cho đúng? Dưới đây là những điều mẹ cần lưu ý.
5 điều cần lưu ý trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng
Tẩm bổ cho trẻ cũng phải đúng cách
Các bác sĩ khuyến cáo, không nên dùng các thực phẩm như nhân sâm, sữa ong chúa, nhung hươu, yến sào... cho trẻ em dưới 13 tuổi. Hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, không thể dung nạp và tiêu hóa được các thực phẩm này. Chúng sẽ chẳng giúp con tăng cân mà còn khiến con bị rối loạn tiêu hóa, táo bón... Thậm chí, một số thực phẩm còn gây rối loạn nội tiết tố, làm cho trẻ dậy thì quá sớm. Vì vậy, bố mẹ cần thường xuyên bổ sung kiến thức dinh dưỡng để "tẩm bổ" cho con một cách khoa học.
Không nên tự ý bổ sung vi chất cho trẻ
Trẻ suy dinh dưỡng rất cần bổ sung thêm vi chất dinh dưỡng (vitamin và khoáng chất). Tuy nhiên, mẹ tuyệt đối không nên tự ý bổ sung vi chất cho con. Việc bổ sung quá liều sẽ gây ra tác hại vô cùng lớn đối với trẻ. Ví dụ, bổ sung thừa canxi có thể gây sỏi thận, rối loạn nhịp tim, rối loạn tiêu hóa... Thừa hay thiếu vi chất đều gây hại cho con. Nên mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho trẻ dùng thuốc bổ.
Bổ sung nước trái cây đúng cách
Nước trái cây chứa nhiều vitamin có lợi cho trẻ suy dinh dưỡng. Tuy nhiên, chúng rất ít chất xơ và ít năng lượng. Nếu chỉ dùng mỗi nước trái cây cho bữa phụ thì không đủ. Ngoài nước trái cây, mẹ nên bổ sung thêm phô mai, sữa, cháo... vào bữa phụ của con. Ngoài ra, chuyên gia dinh dưỡng khuyên rằng, mẹ không nên cho trẻ dưới 6 tháng tuổi uống nước trái cây.
Cần tăng cường dinh dưỡng cả về số lượng và chất lượng
Bên cạnh việc tăng cường số lượng bữa ăn cho trẻ, mẹ cần tăng cả chất lượng món ăn. Mẹ không nên ép con ăn quá nhiều mà nên bổ sung một lượng vừa đủ nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng. Một số thực phẩm giàu dinh dưỡng mẹ nên bổ sung cho trẻ như sữa và các sản phẩm từ sữa, dầu olive, thịt nạc, cá, tinh bột...
Thiết lập khẩu phần ăn đủ dinh dưỡng
Để giúp trẻ suy dinh dưỡng tăng cân nhanh và an toàn, bữa ăn của trẻ cần cân bằng 4 nhóm chất gồm chất béo, chất đạm, tinh bột và rau củ.
Xem thêm: Bé bị suy dinh dưỡng phải làm sao để tăng cân nhanh, an toàn
Trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì?
Trẻ dưới 6 tháng tuổi
Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi, sữa mẹ chính là nguồn dinh dưỡng tốt nhất. Mẹ nên cho trẻ bú bất kể khi nào trẻ có dấu hiệu đòi ăn. Để đảm bảo dinh dưỡng của sữa, mẹ cần một chế độ ăn đầy đủ và cân bằng. Trường hợp mẹ không đủ sữa thì cần bổ sung thêm sữa công thức phù hợp cho con.
Trẻ trên 6 tháng tuổi
Với trẻ suy dinh dưỡng trên 6 tháng tuổi, mẹ cần tăng cường những chất sau:
Tăng lượng protein: Trong chế độ dinh dưỡng cho trẻ, mẹ cần bổ sung thêm thực phẩm giàu protein từ động vật và thực vật như: thịt, cá, trứng, sữa, tôm, cua, các loại đậu, đỗ, lạc... Trẻ nhỏ và đặc biệt là trẻ suy dinh dưỡng cần tăng cường protein để kiến tạo mọi bộ phận của cơ thể.
- Tăng lượng dầu mỡ: Dầu mỡ cung cấp năng lượng rất tốt cho trẻ. Trong mỗi bữa ăn, mẹ nên thêm 1 muỗng nhỏ dầu hoặc mỡ vào món ăn của con.
- Tăng số lượng bữa ăn: Cho trẻ ăn 5 – 6 bữa/ngày thay vì 3 bữa. Nếu trẻ ăn ít vào bữa chính thì cha mẹ cần tích cực cho con ăn bù vào các bữa phụ.
Ngoài chế độ dinh dưỡng, mẹ cần lưu ý đảm bảo môi trường sống sạch sẽ cho trẻ:
- Tạo cho bé môi trường sống trong lành, nhiều ánh sáng.
- Trẻ trên 2 tuổi cần tẩy giun định kỳ 6 tháng/ lần để loại trừ nguy cơ nhiễm giun sán.
- Cho trẻ ăn chín, uống sôi; vệ sinh cơ thể sạch sẽ.
- Khuyến khích trẻ vận động hằng ngày để tiêu hao năng lượng và kích thích hệ tiêu hóa.
Sữa dành cho trẻ suy dinh dưỡng
Sữa Pediasure
Đây là loại sữa dạng nước có xuất xứ từ Mỹ, dùng được cho trẻ từ 1-10 tuổi. Pediasure là sữa dành cho bé suy dinh dưỡng rất được các bà mẹ Việt Nam tin dùng.
Sữa Nan số 3 - Nga
Sữa Nan là một sản phẩm chất lượng cao của thương hiệu Nestle. Dòng sữa này đặc biệt tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ, cung cấp khoáng chất và vitamin giúp trẻ phát triển trí tuệ và thể chất.
Sữa Glico số 3
Sữa Glico đến từ Nhật Bản cũng là loại sữa cho trẻ suy dinh dưỡng rất được tin dùng tại Việt Nam. Sữa có vị thanh mát và dễ tiêu hóa giống như sữa mẹ.
Sữa Pediacare Gold 3
Sữa Pediacare Gold 3 cung cấp đạm sinh học, vitamin, colostrum, canxi, DHA, Taurine, Choline, Kẽm, Lysine cho trẻ phát triển toàn diện.
Sữa P100
P100 đang dần được tin dùng tại Việt Nam nhờ khả năng kích thích bé ăn ngon, tiêu hóa tốt, cung cấp nguồn vitamin A, B, D, E, K và khoáng chất dồi dào.
Hy vọng bài viết đã cung cấp thêm cho mẹ những thông tin hữu ích về chế độ dinh dưỡng cho trẻ suy dinh dưỡng, trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì? Mẹ nên thường xuyên tìm hiểu kiến thức về dinh dưỡng để chăm sóc con tốt nhất nhé!
Xem thêm:
Trẻ còi xương, trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì?
Còi xương, suy dinh dưỡng là hai bệnh lý thường gặp ở trẻ em Việt Nam. Chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp trẻ cải thiện được tình trạng còi xương và suy dinh dưỡng. Vậy trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì? Trẻ còi xương nên ăn gì để tăng cân nhanh? Hãy cùng tìm lời giải đáp trong bài viết dưới đây.
Trẻ bị suy dinh dưỡng nên ăn gì?
Trẻ bị suy dinh dưỡng là do bị thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết, làm ảnh hưởng đến sự tăng trưởng thể chất và phát triển trí tuệ.
Vì vậy, trẻ suy dinh dưỡng cần một chế độ ăn đặc biệt, tăng cường các loại thực phẩm giúp tăng cân và phát triển chiều cao tốt. Mẹ cần bổ sung những thực phẩm sau vào chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng:
- Thực phẩm giàu protein: Protein có nhiều trong đậu, trứng, các sản phẩm từ đậu nành, các loại thịt, cá...
- Thực phẩm giàu canxi và vitamin D như sữa, tôm, cua cá và chạch, các loại rau lá xanh đậm như cải thìa, cải bó xôi, súp lơ...
- Thực phẩm chứa kẽm và selen: Kẽm có nhiều trong các loại thịt từ động vật, củ cải trắng, hàu, ngũ cốc, lòng đỏ trứng gà... Selen có nhiều ở cá biển, nấm, lòng đỏ trứng, ngũ cốc nguyên hạt.
- Rau xanh và trái cây: đây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào cho trẻ. Mẹ nên cho bé ăn đa dạng các loại rau xanh và trái cây để cải thiện hệ tiêu hóa, tăng sức đề kháng tốt.
Trẻ còi xương nên ăn gì?
Khác với suy dinh dưỡng, nguyên nhân chính gây ra bệnh còi xương là do trẻ bị thiếu canxi và phốt pho, dẫn đến xương bị tổn thương hoặc biến dạng.
Bé bị còi xương nên ăn gì?
Để phòng chống còi xương, trẻ cần ăn nhiều các thực phẩm giàu vitamin D và canxi.
- Thực phẩm giàu vitamin D như cá, lòng đỏ trứng, gan, dầu cá, sữa, bột dinh dưỡng cho trẻ em, dầu ăn, ngũ cốc...
- Thực phẩm giàu canxi: tôm, cua, cá, sữa, và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, pho mát....
- Ngoài ra tắm nắng cũng giúp cho trẻ hấp thụ được một lượng lớn Vitamin D.
Xem thêm:
- Phân biệt các loại biếng ăn ở trẻ
- giải pháp triệt tiêu triệt để tình trạng bé chậm tăng cân
- Bé biếng ăn uống thuốc gì an toàn và tăng cân đều?
Thực đơn dành cho trẻ suy dinh dưỡng và còi xương
Dưới đây là 5 món cháo giúp bổ sung đủ dinh dưỡng, phát triển chiều cao và cân nặng tốt hơn cho trẻ suy dinh dưỡng, còi xương.
Cháo thịt cóc
Thức ăn cho trẻ suy dinh dưỡng, còi xương tốt nhất phải kể đến cháo thịt cóc.
- Nguyên liệu: 50g thịt cóc, 20g bột gạo nếp, 50g bột gạo tẻ, 20g bột củ mài, dầu ăn, gia vị.
- Cách chế biến: Chọn cóc vàng, làm sạch. Giữ lại phần mình và đùi, tiếp tục rửa sạch thêm nhiều lần. Sau đó, nướng hoặc xao vàng rồi tán thành bột. Cho bột gạo tẻ, bột gạo nếp, bột củ mài và nước vừa đủ vào đun trên lửa nhỏ. Cháo chín thì cho bột thịt cóc vào khuấy đều. Sôi lại là có thể tắt bếp, múc ra chén, nêm thêm gia vị và 1 muỗng dầu ăn.
Cháo trứng
- Nguyên liệu: 1 quả trứng gà ta, 20g đậu xanh, 20g gạo nếp, 20g đậu đen, dầu olive và gia vị vừa đủ.
- Cách chế biến: Gạo nếp, đậu xanh và đậu đen rửa sạch rồi đem xay thành bột. Cho 300ml nước vào bột đã xay, quấy đều và đun trên lửa nhỏ. Cháo chín, mẹ đánh tan trứng gà rồi đổ đều vào nồi, thêm 1/2 muỗng dầu olive và nêm nếm gia vị vừa ăn.
Gan gà hấp
- Nguyên liệu: 150g gan gà, 10g phục linh, dầu ăn và gia vị.
- Cách chế biến: Rửa sạch gan gà, thái miếng vừa ăn và ướp gia vị. Phục linh tán thành bột rồi trộn đều với gan gà. Mang gan gà phục linh đi hấp cách thuỷ đến khi chín.
Cháo chim cút
- Nguyên liệu: 1 con chim cút, 10g đậu xanh, 20g gạo tẻ, 10g gạo nếp, 30g vỏ quýt khô, dầu ăn và các gia vị.
- Cách chế biến: Chim cút làm sạch, bỏ đầu và chân, ướp gia vị khoảng 20 phút. Vỏ quýt tán bột cùng gạo tẻ, gạo nếp, đậu xanh nhồi vào bụng chim và ninh thành cháo.
Cháo ếch
- Nguyên liệu: 1 con ếch, 30g cà rốt, 30g gạo, dầu ăn, mắm muối vừa đủ.
- Cách chế biến: Ếch làm sạch, ướp mắm muối 20 phút, cà rốt thái nhỏ. Cho ếch và gạo vào nồi, nấu đến khi sôi thì cho thêm cà rốt vào ninh nhừ. Cháo chín cho thêm một muỗng dầu ăn.
Mẹ nên thay đổi thực đơn hàng ngày cho con để bé không bị ngán và hấp thu dinh dưỡng đa dạng hơn. Chúc mẹ thành công với thực đơn dành cho trẻ suy dinh dưỡng, còi xương và không phải băn khoăn với câu hỏi: trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì nữa nhé!
Suy dinh dưỡng ở trẻ em: Nguyên nhân và các hệ lụy khó lường
Trẻ suy dinh dưỡng để lại những hậu quả nặng nề cả về thể chất lẫn trí tuệ. Mẹ cần hiểu rõ về suy dinh dưỡng để biết cách phòng chống suy dinh dưỡng tốt nhất cho con mình.
Suy dinh dưỡng là gì?
Suy dinh dưỡng ở trẻ em là tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng, khoáng chất và calorie cần thiết cho cơ thể. Sự thiếu hụt này gây ảnh hưởng đến sự tăng trưởng bình thường của trẻ. Trẻ bị suy dinh dưỡng tăng trưởng chậm, hoạt động thể lực kém và dễ bị mắc bệnh hơn.
Dấu hiệu trẻ bị suy dinh dưỡng
Biểu hiện thường gặp của trẻ em suy dinh dưỡng:
- Trẻ không tăng cân hoặc tăng cân chậm trong nhiều tháng liền
- Trẻ thường xuyên ốm vặt, mắc các bệnh về đường hô hấp
- Trẻ hay quấy khóc, giật mình, ngủ không ngon giấc
- Trẻ không đạt chuẩn chiều cao trung bình, thấp còi hơn nhiều so với các bạn đồng trang lứa
- Trẻ hay gặp vấn đề về tiêu hóa, thường xuyên bị đi ngoài, tiêu chảy
- Trẻ chậm phát triển như chậm đi, chậm bò… dù đã quá tuổi
- Da dẻ xanh xao, môi nhợt nhạt.
Nếu nhận thấy trẻ đang có những biểu hiện trên, bố mẹ nên đưa bé đến trung tâm y tế. Các bác sĩ chuyên khoa sẽ thăm khám và đưa ra hướng điều trị phù hợp nhất cho tình trạng của trẻ.
Các cấp độ suy dinh dưỡng ở trẻ
Suy dinh dưỡng ở trẻ em có 3 cấp độ gồm: Suy dinh dưỡng độ I, suy dinh dưỡng độ II và suy dinh dưỡng độ III. Đây là cách phân loại nhanh, đơn giản và phổ biến nhất hiện nay.
- Trẻ bị suy dinh dưỡng độ I: Cân nặng còn 70% – 80% so với cân nặng của trẻ bình thường. Lớp mỡ dưới da bụng mỏng, trẻ vẫn có cảm giác thèm ăn và không bị rối loạn tiêu hóa.
- Trẻ bị suy dinh dưỡng độ II: Cân nặng chỉ còn 60-70% so với cân nặng của trẻ bình thường. Trẻ rất gầy gò, không còn lớp mỡ dưới da ở các bộ phận: bụng, mông, chi. Trẻ thường bị rối loạn tiêu hoá từng đợt và biếng ăn.
- Trẻ bị suy dinh dưỡng cấp độ III là trẻ bị suy dinh dưỡng nặng: Cân nặng của trẻ còn dưới 60% so với mức bình thường.
Xem thêm: Cách chăm sóc trẻ biếng ăn suy dinh dưỡng
Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở trẻ
Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến bệnh suy dinh dưỡng là do thiếu hụt dinh dưỡng, vitamin và các khoáng chất thiết yếu. Dưới đây là 5 nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở trẻ mà mẹ cần biết:
Chế độ ăn quá nghèo nàn
Khẩu phần ăn quá ít, thực phẩm không đa dạng là nguyên nhân chính khiến bé bị suy dinh dưỡng. Chế độ ăn hàng ngày của trẻ cần đảm bảo đầy đủ và cân bằng 4 nhóm chất: chất đạm, chất béo, tinh bột và rau củ quả.
Bên cạnh việc cho trẻ ăn đủ chất, mẹ cũng nên lưu ý tới sở thích và nhu cầu của con. Thường xuyên chế biến những món ăn hợp khẩu vị sẽ giúp con hào hứng và ăn uống ngon miệng hơn.
Trẻ gặp các vấn đề về tâm lý
Trẻ mắc các căn bệnh về tinh thần rất dễ bị suy dinh dưỡng. Tinh thần không tốt sẽ khiến trẻ ăn uống không ngon miệng và có nguy cơ bị suy dinh dưỡng cao.
Trẻ bị rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa khiến trẻ không thể hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Điều đó cũng dẫn đến tình trạng trẻ suy dinh dưỡng. Ngoài ra, bệnh Celiac (không dung nạp gluten) cũng khiến trẻ không hấp thụ được chất dinh dưỡng trong thực phẩm dẫn đến nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
Tiểu đường
Lượng đường trong máu tăng cao khiến tụy bị tổn thương, làm cho trẻ không thể hấp thụ được dưỡng chất. Ngoài ra, tình trạng này còn làm tổn thương hệ tiêu hóa, khiến cơ thể trẻ khó hấp thu dưỡng chất.
Trẻ không được bú mẹ
Trẻ được nuôi bằng sữa mẹ sẽ khỏe mạnh và ít bị bệnh tật hơn. Trong sữa mẹ có đầy đủ dưỡng chất cần thiết và kháng thể giúp trẻ chống lại bệnh tật. Trẻ không được bú mẹ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng cao.
Sinh non hay thiếu dinh dưỡng khi mang thai
Trẻ sinh non hay thiếu dưỡng chất khi mang thai dễ bị suy dinh dưỡng. Bởi cơ thể bẩm sinh yếu ớt nên trẻ sinh non có khả năng bị suy dinh dưỡng cao hơn trẻ bình thường.
Suy dinh dưỡng ảnh hưởng thế nào đến trẻ nhỏ?
- Tăng tỉ lệ tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi: Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ở các nước phát triển trong đó có Việt Nam, có tới 54% trường hợp trẻ dưới 5 tuổi tử vong do có liên quan đến suy dinh dưỡng.
- Trẻ chậm phát triển về thể chất: Suy dinh dưỡng ở trẻ em ảnh hưởng trực tiếp đến tầm vóc của bé. Thiếu hụt dinh dưỡng sẽ khiến trẻ bị còi xương, chậm lớn. Đặc biệt, trẻ bị thiếu dinh dưỡng từ trong bào thai và trước khi lên 2 tuổi sẽ bị ảnh hưởng đến tầm vóc nặng nề hơn.
- Trẻ chậm phát triển về trí tuệ: Suy dinh dưỡng không chỉ ảnh hưởng đến tầm vóc mà còn tác động không nhỏ đến trí tuệ của trẻ. Trẻ suy dinh dưỡng thường bị thiếu những chất cần thiết cho sự phát triển của não bộ, trí tuệ như chất béo, sắt, iốt, DHA, Taurine… Trẻ thường lờ đờ, tư duy chậm, giao tiếp kém, ảnh hưởng đến việc học tập và tương lai sau này.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh: Sức đề kháng ở trẻ suy dinh dưỡng yếu nên dễ mắc các bệnh thông thường như nhiễm trùng hô hấp, viêm phổi, tiêu chảy… Bệnh lý sẽ làm trẻ ăn uống kém khiến tình trạng suy dinh dưỡng ngày càng nặng hơn.
- Ảnh hưởng đến tương lai của trẻ: Trẻ suy dinh dưỡng nặng nếu không được cải thiện sẽ có tầm vóc thấp bé, giảm trí thông minh, ảnh hưởng đến sự thành công của trẻ sau này.
Cách phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ em
Để phòng chống suy dinh dưỡng ở trẻ em, cha mẹ cần lưu ý những điều dưới đây khi chăm sóc trẻ:
- Cho con bú sữa mẹ ngay sau sinh và duy trì cho đến khi trẻ 2 tuổi. Bởi vì, trong sữa mẹ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng và các yếu tố tăng sức đề kháng tốt cho bé. Nếu mẹ không đủ sữa thì có thể lựa chọn loại sữa công thức thay thế phù hợp để đảm bảo nguồn dinh dưỡng cần thiết cho con.
- Cho trẻ ăn dặm đúng thời điểm với đầy đủ 4 nhóm chất gồm: tinh bột, đạm, chất béo, rau quả. Thời điểm mẹ nên tập cho bé ăn dặm là từ 4-6 tháng. Ăn dặm sẽ cung cấp thêm nguồn dinh dưỡng cho bé, hỗ trợ tăng cân, phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ.
- Đảm bảo vệ sinh thực phẩm. Làm tốt khâu lựa chọn nguyên liệu và chế biến món ăn hợp vệ sinh sẽ giúp trẻ tránh được các bệnh liên quan đến tiêu hoá như rối loạn tiêu hóa, nhiễm trùng đường ruột, giun, sán... Mẹ nên ưu tiên lựa chọn thực phẩm tươi sống, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn như đồ đóng hộp, cháo dinh dưỡng đóng gói...
- Cha mẹ cần chú ý theo dõi cân nặng của con hàng tháng. Nếu trẻ không tăng cân liên tục trong 2-3 tháng thì cần đưa trẻ tới cơ sở y tế để được thăm khám.
- Trẻ mắc các bệnh lý như nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy... cần được điều trị triệt để. Không nên cho trẻ dùng quá nhiều kháng sinh gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hoá. Trong thời gian điều trị và sau khi khỏi bệnh, trẻ cần được chăm sóc dinh dưỡng tích cực để không bị thiếu chất.
- Chú ý giữ ấm cơ thể cho trẻ vào mùa đông và tạo môi trường sống thoáng mát, đủ ánh sáng về mùa hè.
- Tạo thói quen rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cho trẻ. Không cho con ăn nhiều đồ ngọt để ngừa viêm lợi, sâu răng. Không cho trẻ mút tay, ngậm đồ bẩn để phòng tránh giun sán.
- Cho trẻ ăn chín, uống sôi. Thức ăn đã để quá 3 tiếng cần đun nóng ấm trước khi cho trẻ ăn. Các dụng cụ chế biến cũng phải đảm bảo vệ sinh sạch sẽ.
- Vỗ về, yêu thương, khích lệ và chuyện trò, tránh thô bạo trong giao tiếp trước mặt trẻ.
- Cho trẻ vận động thường xuyên để tăng sức đề kháng, giúp phòng tránh tình trạng trẻ còi xương suy dinh dưỡng.
Trên đây là những thông tin mà cha mẹ cần biết về suy dinh dưỡng và các cách phòng chống suy dinh dưỡng hiệu quả. Cha mẹ hãy quan tâm đến chế độ dinh dưỡng và theo dõi cân nặng của bé thường xuyên để đảm bảo con mình luôn ăn uống đủ chất và không có nguy cơ bị thấp còi nhé.
Xem thêm:
Giật mình trước tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam
Bà Christiane Rudert, cố vấn dinh dưỡng UNICEF tại khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương cho rằng tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam ở mức "không thể chấp nhận được". Trung bình cứ 4 trẻ thì có 1 trẻ bị suy dinh dưỡng.
Tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam
Việt Nam đang nằm trong top 20 quốc gia có tỷ lệ trẻ em bị suy dinh dưỡng cao nhất thế giới. Theo số liệu thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, năm 2016, tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng là 24.3%. Cả nước có hơn 1,2 triệu trẻ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân và trên 2 triệu trẻ suy dinh dưỡng thấp còi.
Vì sao tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng tại Việt Nam vẫn ở mức cao?
Theo GS.TS Nguyễn Gia Khánh, Chủ tịch Hội Nhi Khoa Việt Nam, nguyên nhân chủ yếu là do cha mẹ chưa được trang bị đủ kiến thức nuôi con. Trẻ không được đáp ứng đủ nhu cầu về vitamin và khoáng chất trong 05 năm đầu đời sẽ rất dễ bị suy dinh dưỡng.
Theo thống kê, khẩu phần của trẻ em Việt Nam chỉ đáp ứng được 60.3% nhu cầu Canxi và 10.6% nhu cầu Vitamin D theo khuyến nghị. Ngoài ra, môi trường sống và nguồn thực phẩm không đảm bảo khiến trẻ bị nhiễm ký sinh trùng, sức đề kháng yếu, hệ tiêu hóa kém hấp thu.
Các nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở trẻ
Để giảm thiểu tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em, cha mẹ cần hiểu rõ những nguyên nhân gây suy dinh dưỡng để biết cách phòng tránh cho con.
Theo các chuyên gia, có 3 nguyên nhân chính dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ em:
Chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng
Không cho bé bú sữa mẹ hoặc cai sữa sớm: Các bác sĩ khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục kéo dài đến khi 2 tuổi. Trẻ không được bú sữa mẹ, bị cai sữa sớm sẽ có nguy cơ bị suy dinh dưỡng cao hơn.
Khẩu phần ăn quá ít so với nhu cầu của cơ thể
Nguồn dinh dưỡng được cung cấp không đủ cho trẻ tiêu hao cũng là nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng.
Trẻ mắc các bệnh lý nhiễm trùng
Trẻ bị mắc bệnh phải dùng thuốc sẽ trở nên biếng ăn và khó hấp thụ dinh dưỡng hơn. Nguyên nhân là do thuốc kháng sinh tiêu diệt các vi khuẩn có lợi trong đường ruột, dẫn đến rối loạn đường tiêu hóa kéo dài.
Trẻ sinh non, trẻ thiếu sữa mẹ ngay lúc đầu đời
Trẻ sinh non có thể trạng yếu ớt, sức đề kháng kém sẽ rất dễ bị suy dinh dưỡng nếu không được bổ sung dưỡng chất kịp thời. Trẻ không được bú sữa non ngay khi sinh ra cũng sẽ bị thiếu kháng thể, dễ bị mắc bệnh hơn trẻ được bú đầy đủ.
Các cách phòng chống suy dinh dưỡng cho trẻ
Thực hiện tốt công tác phòng chống sẽ góp phần làm giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam.
- Chăm sóc ăn uống tốt phụ nữ có thai để hạn chế tình trạng suy dinh dưỡng từ trong bào thai. Mẹ mang thai cần đạt mức tăng cân 10-12kg.
- Cho trẻ bú ngay trong nửa giờ đầu sau khi sinh. Bú hoàn toàn sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời và tiếp tục cho con bú đến 18-24 tháng.
- Cho trẻ ăn từ tháng thứ 6 để bổ sung thêm dưỡng chất ngoài sữa mẹ.
- Bổ sung vi chất dinh dưỡng theo hướng dẫn: phụ nữ có thai nên uống viên sắt/ acid folic hàng ngày. Trẻ em từ 6 đến 36 tháng uống vitamin A liều cao 2 lần mỗi năm.
- Chủ động phòng chống các bệnh nhiễm khuẩn như tiêu chảy, viêm đường hô hấp. Chăm sóc trẻ đặc biệt hơn trong khoảng thời gian bị bệnh.
- Áp dụng chế độ dinh dưỡng đa dạng, thường xuyên thay đổi loại phẩm, cách chế biến để tăng cảm giác ngon miệng cho con. Khẩu phần ăn mỗi ngày cần đảm bảo 4 nhóm thực phẩm: tinh bột, đạm, chất béo và rau quả.
- Đảm bảo môi trường sống sạch sẽ, đủ ánh sáng. Tẩy giun theo định kỳ 6 tháng/lần, hình thành thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh cho trẻ. Đảm bảo vệ sinh thực phẩm để thức ăn không trở thành nguồn gây bệnh cho trẻ.
Xem thêm: Trẻ suy dinh dưỡng cần bổ sung gì
Tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em Việt Nam vẫn đang còn là vấn đề nhức nhối. Suy dinh dưỡng để lại hậu quả nặng nề đối với thể chất và trí tuệ của trẻ. Vì thế, cha mẹ nên trang bị đầy đủ kiến thức về dinh dưỡng để nuôi con khỏe mạnh hơn.
Xem thêm:
Bé bị suy dinh dưỡng phải làm sao để tăng cân nhanh, an toàn
Chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng thế nào để con tăng cân nhanh, an toàn và hiệu quả? Bài viết này sẽ giúp mẹ giải đáp câu hỏi bé bị suy dinh dưỡng phải làm sao?
Làm sao để biết bé bị suy dinh dưỡng?
Trẻ bị suy dinh dưỡng thường có các biểu hiện sau: ăn ít, rối loạn tiêu hóa, lên cân chậm hoặc không lên cân, hay bị ốm vặt, da xanh, tóc thưa...
Bố mẹ cần theo dõi cân nặng và chiều cao của trẻ hàng tháng. Nếu trẻ không tăng cân trong 3 tháng liên tục thì rất có thể trẻ đã bị suy dinh dưỡng. Để biết rõ nhất con mình có đang phát triển khỏe mạnh không, mẹ nên tham khảo bảng chiều cao, cân nặng tiêu chuẩn của trẻ từ khi mới sinh đến 10 tuổi. Trẻ có cân nặng nhẹ hơn tiêu chuẩn từ trên 20% cần được đưa đi khám để xác định có bị suy dinh dưỡng hay không.
|
Số tuổi |
Cân nặng bé trai (kg) |
Chiều cao bé trai (cm) |
Cân nặng bé gái (kg) |
Chiều cao bé gái (cm) |
|
Mới sinh |
2,9 - 3,8 |
48,2 - 52,8 |
2,7 - 3,6 |
47,7 - 52 |
|
1 tháng |
3,6 - 5,0 |
52,1 - 57,0 |
3,4 - 4,5 |
51,2 - 55,8 |
|
2 tháng |
4,3 - 6,0 |
55,5 - 60,7 |
4,0 - 5,4 |
54,4 - 59,2 |
|
3 tháng |
5,0 - 6,9 |
58,5 - 63,7 |
4,7 - 6,2 |
57,1 - 59,5 |
|
4 tháng |
5,7 - 7,6 |
61,0 - 66,4 |
5,3 - 6,9 |
59,4 - 64,5 |
|
5 tháng |
6,3 - 8,2 |
63,2 - 68,6 |
5,8 - 7,5 |
61,5 - 66,7 |
|
6 tháng |
6,9 - 8,8 |
65,1 - 70,5 |
6,3 - 8,1 |
63,3 - 68,6 |
|
8 tháng |
7,8 - 9,8 |
68,3 - 73,6 |
7,2 - 9,1 |
66,4 - 71,8 |
|
10 tháng |
8,6 - 10,6 |
71,0 - 76,3 |
7,9 - 9,9 |
69,0 - 74,5 |
|
12 tháng |
9,1 - 11,3 |
73,4 - 78,8 |
8,5 - 10,6 |
71,5 - 77,1 |
|
15 tháng |
9,8 - 12,0 |
76,6 - 82,3 |
9,1 - 11,3 |
74,8 - 80,7 |
|
18 tháng |
10,3 - 12,7 |
79,4 - 85,4 |
9,7 - 12,0 |
77,9 - 84,0 |
|
21 tháng |
10,8 - 13,3 |
81,9 - 88,4 |
10,2 - 12,6 |
80,6 - 87,0 |
|
2 tuổi |
11,2 - 14,0 |
84,3 - 91,0 |
10,6 - 13,2 |
83,3 - 89,8 |
|
2,5 tuổi |
12,1 - 15,3 |
88,9 - 95,8 |
11,7 - 14,7 |
87,9 - 94,7 |
|
3 tuổi |
13,0 - 16,4 |
91,1 - 98,7 |
12,6 - 16,1 |
90,2 - 98,1 |
|
3,5 tuổi |
13,9 - 17,6 |
95,0 - 103,1 |
13,5 - 17,2 |
94,0 - 101,8 |
|
4 tuổi |
14,8 - 18,7 |
98,7 - 107,2 |
14,3 - 18,3 |
97.6 - 105,7 |
|
4,5 tuổi |
15,7 - 19,9 |
102,1 - 111,0 |
15,0 - 19,4 |
100,9 - 109,3 |
|
5 tuổi |
16,6 - 21,1 |
105,3 - 114,5 |
15,7 - 20,4 |
104,0 - 112,8 |
|
5,5 tuổi |
17,4 - 22,3 |
108,4 - 117,8 |
16,5 - 21,6 |
106,9 - 116,2 |
|
6 tuổi |
18,4 - 23,6 |
111,2 - 121,0 |
17,3 - 22,9 |
109,7 - 119,6 |
|
7 tuổi |
20,2 - 26,5 |
116,6 - 126,8 |
19,1 - 26,0 |
115,1 - 126,2 |
|
8 tuổi |
22,2 - 30,0 |
121,6 - 132,2 |
21,4 - 30,2 |
120,4 - 132,4 |
|
9 tuổi |
24,3 - 34,0 |
126,5 - 137,8 |
24,1 - 35,3 |
125,7 - 138,7 |
|
10 tuổi |
26,8 - 38,7 |
131,4 - 143,6 |
27,2 - 40,9 |
131,5 - 145,1 |
Cách chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng
Trẻ suy dinh dưỡng phải làm sao? Trẻ suy dinh dưỡng cần chế độ dinh dưỡng và chăm sóc đặc biệt để nhanh chóng phục hồi. Dưới đây là những điều mẹ cần lưu ý khi chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng:
Cách chăm sóc trẻ bị suy dinh dưỡng
Đảm bảo vệ sinh ăn uống: Mẹ cần cho trẻ ăn chín uống sôi. Thức ăn nấu xong nên cho trẻ ăn ngay, nếu để quá 3 tiếng cần đun sôi lại. Không nên cho trẻ ăn ở những nơi công cộng nhiều bụi bặm, rất dễ bị lây nhiễm các bệnh như tiêu chảy, ngộ độc thức ăn.
Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: Giữ gìn vệ sinh cho trẻ bằng cách tắm gội thường xuyên, xây dựng thói quen rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi vệ sinh; Không cho trẻ mút tay, ngậm đồ vật bẩn, cắt móng tay thường xuyên để tránh giun, sán.
Khích lệ, động viên trẻ: Bố mẹ cần giúp con có tâm lý thoải mái khi ăn bằng cách tạo cảm giác vui vẻ trong suốt bữa ăn. Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên để tăng cường sức đề kháng và kích thích trẻ thèm ăn. Bố mẹ tuyệt đối không nên gây áp lực tâm lý bằng cách quát nạt, ép buộc con. Lâu dần, trẻ sẽ sợ ăn và có nguy cơ suy dinh dưỡng nặng hơn.
Chăm sóc đặc biệt khi trẻ bị bệnh: Khi trẻ ốm như bị tiêu chảy hoặc viêm đường hô hấp, mẹ cần biết cách xử trí ban đầu tại nhà, sau đó đưa trẻ đi khám. Mẹ không nên sử dụng thuốc kháng sinh tùy tiện khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Dùng thuốc kháng sinh lâu ngày sẽ khiến hệ tiêu hóa của trẻ hoạt động kém đi, không hấp thụ được dinh dưỡng. Ngoài ra, trong thời gian điều trị bệnh, trẻ cần được tăng cường dinh dưỡng qua chế độ ăn để giúp trẻ chóng khỏi và mau phục hồi.
Xem thêm: Trẻ suy dinh dưỡng nên ăn gì
Chế độ ăn cho trẻ bị suy dinh dưỡng
Bé suy dinh dưỡng phải làm sao? Để giúp trẻ suy dinh dưỡng tăng cân nhanh và hiệu quả, mẹ cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng của trẻ gồm đầy đủ những chất sau:
- Chất xơ: Chất xơ rất tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ, giúp kiểm soát lượng đường trong máu và hỗ trợ tốt cho tim. Mẹ có thể bổ sung chất xơ cho bé qua các thực phẩm như: rau củ, trái cây, một số loại đậu và hạt, ngũ cốc, bánh mì...
- Kali: Kali giúp cân bằng nước cho cơ thể, hỗ trợ chức năng cơ bắp và hệ thần kinh. Nguồn thực phẩm giàu Kali gồm: bông atiso, bơ, chuối, dưa hấu, rau lá xanh, nước cam, nước ép mận, đu đủ, khoai tây nguyên vỏ, cà chua, đậu, cá, sò, nghêu và các sản phẩm từ sữa ít béo và không béo, một số loại hạt như hạnh nhân, đậu nành...
- Chất đạm: Chất đạm đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện hệ miễn dịch và phát triển não bộ. Đạm có nhiều trong một số thực phẩm như: trứng, phô mai, cá, thịt nạc, thịt gia cầm không da, thực phẩm nguyên hạt, các loại đậu, sữa, sữa chua...
- Chất béo: Axit béo omega-3 rất cần thiết cho sự phát triển não bộ của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Những thực phẩm chứa omega-3 hoặc chất béo không bão hòa đơn gồm: các loại cá, trứng, đậu, hạt, dầu ôliu, dầu hạt cải tinh luyện, hạt lanh...
10 loại thực phẩm giúp trẻ suy dinh dưỡng tăng cân nhanh:
- Bơ sữa
- Bơ đậu phộng
- Sữa và kem
- Trứng
- Chuối
- Quả bơ
- Thịt gà
- Khoai tây
- Thịt nạc
- Hoa quả nhiệt đới
Hy vọng các cách chăm sóc trẻ suy dinh dưỡng được chia sẻ trên đây đã phần nào giải đáp được câu hỏi bé bị suy dinh dưỡng phải làm sao. Một chế độ ăn đầy đủ dinh dưỡng kết hợp với cách chăm sóc khoa học sẽ giúp trẻ khỏe mạnh và sớm vượt qua tình trạng suy dinh dưỡng.
Xem thêm:
